Page 79 - 20 - 21

‫تکیه و نخل درخونگاه‬
‫مسـجد‪ ،‬مدرسـه و تکیـه رضاقلـی خـان‪ ،‬در زمـان قاجـار در گـذر درخونـگاه‬
‫محلـه سـنگلج سـاخته شـد‪ .‬بانـی ایـن مجموعـه‪ ،‬یکـی از رجـال دوره قاجـاری‬
‫بـه نـام رضاقلـی خـان نوائـی منشـی الممالک بـود‪ .‬او یکـی از رجال سرشـناس‬
‫دوره سـلطنت آقامحمدخـان و فتحعلـی شـاه قاجـار اسـت کـه مدتـی ُمهـردار‬
‫و منشـی اسـرار آقامحمـد خـان بـود و در زمـان سـلطنت فتحعلی شـاه سـمت‬
‫منشــی الممالــک داشــت و از رجــال درجــه اول ایــران محســوب مــی شــد‪.‬‬
‫سـمت منشـی الممالکـی از زمـان سـاطین صفویـه تـا اوایـل دوره قاجـار بـاب‬
‫بـود و منشـی الممالـک‪ ،‬روابـط بـا دولـت هـای خارجـی و امـور سـرحدی و‬
‫صـدور فرامیـن و احـکام را مدیریـت مـی کـرد‪ .‬از سـال ‪ ۱۲۳۶‬هجـری قمـری‬
‫بـه بعـد‪ ،‬شـغل منشـی الممالـک بـه چنـد زیرشـغل تفکیـک شـد و منشـی‬

‫الممالـک فقـط فرامیـن و احـکام را صـادر م ‌یکـرد‪.‬‬
‫ســال ‪ ۱۲۰۵‬قمــری‪ ،‬حــاج ابراهیــم کلانتــر شــیرازی بــه لطفعلــی خــان‪،‬‬
‫آخریـن پادشـاه سلسـله زندیـه خیانـت کـرد و او را به شـیراز راه نـداد و آواره‬
‫بیابا ‌نهـا کـرد‪ .‬او بـرای آن کـه بیشـتر بـه آقامحمدخـان خـوش خدمتـی‬
‫کنـد‪ ،‬از او خواسـت فـردی را بـه شـیراز بفرسـتد تـا امـوال و خزائـن لطفعلی‬
‫خانـه زنـد را بـه او تحویـل دهـد‪ .‬آقامحمدخـان در سـال ‪ ۱۲۰۶‬هجـری‬
‫قمــری‪ ،‬میــرزا رضاقلــی خــان منشــی الممالــک را کــه مــورد اطمینــان و‬

‫اعتمـادش بـود‪ ،‬بـرای تحویـل امـوال بـه شـیراز فرسـتاد‪.‬‬
‫بـه طـور دقیـق مشـخص نیسـت مسـجد‪ ،‬مدرسـه و تکیـه رضاقلـی خـان در‬
‫چـه سـالی سـاخته شـده اسـت‪ .‬امـا بـه احتمـال زیـاد‪ ،‬قدمـت ایـن مجموعه‬
‫بــه نیمــه اول دوره قاجــار م ‌یرســد‪ .‬در حــال حاضــر‪ ،‬مســجد و مدرســه‬
‫رضاقلـی خـان و حمامـی کـه در کنـار آنهـا سـاخته شـده بـود‪ ،‬از بیـن رفتـه‬
‫انـد و فقـط تکیـه باقـی مانده اسـت‪ .‬کنـت دو روششـوار کـه در سـال ‪۱۸۶۴‬‬
‫تـا ‪ ۱۸۶۶‬میـادی بـه ایـران سـفر کـرده‪ ،‬در مـورد مدرسـه رضاقلـی خـان‬
‫نوشـته اسـت‪« :‬مدرسـه رضاقلـی خـان اکنـون خالـی و بسـته اسـت‪ ».‬مقبره‬