Page 98 - 20 - 21
P. 98
ایستگاه آخر 96
| ماهــــــــنامه داخـــــــــــــلی
روابط عمومیهای شهرداری تهران
شماره 20و | 21مرداد و شهریور | 1404
نخستین پیام تلگرافی در ایران
نخســتین تلگــراف در ایــران در روز ۲۷اســفند ۱۲۳۶هجــری شمســی
از مدرســه دارالفنــون بــه کاخ شــاهی در لالــه‌زار تهــران بــرای
ناصرالدی نشــاه قاجــار ارســال شــد .متــن ایــن پیــام چنیــن بــود:
«منــت خــدای را عزوجــل کــه طاعتــش موجــب قربــت اســت و بــه
شــکراندرش مزیــد نعمــت »...هرچنــد فاصلــه میــان دارالفنــون و عمــارت
شــاهی تنهــا چنــد دقیقــه پیــاد هروی بــود ،امــا همیــن ارســال پیــام بــا
دسـتگاهی نوظهـور ،اتفاقـی بـزرگ بـه شـمار م یآمـد و در روزنامـه وقایـع
اتفاقیــه نیــز بــه عنــوان نشــان های از پیشــرفت کشــور بازتــاب یافــت.
از آمریکا تا تهران
تلگـراف الکتریکـی نخسـتین بـار در جهـان در ۱۹اردیبهشـت ۱۲۲۳شمسـی
( ۲۴مـه ۱۸۴۴میـادی) توسـط سـاموئل مـورس بیـن واشـنگتن و بالتیمـور
آزمایـش شـد و پیـام معـروف «وه کـه پـروردگار مـا چـه کارهـای شـگرف
دارد» مخابــره شــد .چنــد ســال بعــد ،علی‌قلی‌میــرزا اعتضادالســلطنه،
وزیــر علــوم ،از شــاه خواســت تــا از دســتگاه تلگــراف آزمایشــی در
دارالفنــون بازدیــد کنــد .ایــن دســتگاه بــه همــت رضاقل یخــان هدایــت،
مدیـر دارالفنـون ،و بـا راهنمایـی معلـم اتریشـی مدرسـه ،مسـیو کرشـیش ،و
توســط دانشــجویان ســاخته شــده بــود.
در همیــن زمــان ،عباســعل یخان دنبلــی نخســتین ایرانــی بــود کــه بــرای
آموختـن زبـان مـورس بـه فرنـگ رفـت .او در سـال ۱۲۳۶همـراه بـا مسـیو
کرشــیش و معلمــان هندســه و فنــی ،ســیم تلگــراف را در تهــران نصــب و
نخســتین پیــام رســمی را بــرای شــاه مخابــره کــرد .ناصرالدی نشــاه از ایــن
تجربــه شــگف تزده شــد و بــه دســ تاندرکاران خلعــت و اشــرفی بخشــید.
گسترش خطوط تلگراف
راه‌انـدازی نخسـتین خـط در تهـران سـرآغاز توسـعه سـریع شـبکه تلگـراف
در ایـران شـد:
۱۲۳۷ش :.خط تهران تا چمن سلطانیه (نزدیک زنجان) کشیده شد.
۱۲۳۹ش :.این خط به تبریز رسید.
۱۲۴۰ش :.ارتباط تلگرافی بین تهران و شمیران برقرار شد.
۱۲۴۱ش :.خط تهران -رشت به بهره‌برداری رسید.
۱۲۴۲ش :.خط تبریز به شبکه تلگرافی روسیه پیوست.
پیوند با سیاست خارجی
گسـترش تلگـراف در ایـران بیـش از هـر چیـز تحـت تأثیـر منافـع بریتانیـا
بــود .دولــت انگلیــس بــرای حفــظ تســلط بــر هنــد نیــاز داشــت ارتبــاط
ســریع میــان لنــدن و شــبه‌قاره برقــرار کنــد .از همیــن رو ،در ســال ۱۲۴۲
نخســتین قــرارداد تلگــراف بیــن ایــران و انگلیــس بســته شــد.
بـه موجـب قـراردادی دیگـر در سـال ،۱۲۷۹انگلیـس بـا هزینـه دولـت ایران
خطـی بـه طولانی‌تریـن مسـیر داخلـی ایجـاد کـرد کـه تهـران را از طریـق
خانقیــن – کرمانشــاه – همــدان – اصفهــان– شــیراز و بوشــهر بــه شــبکه
جهانــی متصــل م یکــرد .ایــن خــط از ســال ۱۲۴۴بــه بهره‌بــرداری رســید
و مدیریـت آن به‌طـور کامـل در اختیـار مأمـوران انگلیسـی قـرار گرفـت.
